Sự chuẩn bị cho lễ hội Bàn Vương

.Sáng 30/4, người Dao ở huyện Hoàng Su Phì tái hiện lễ hội Bàn Vương tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội).

Trước khi cúng 6 thầy mo thổi tù và, nổi chiêng trống để mở và làm nghi lễ treo tranh. Lễ vật làm lễ cúng gồm: một con lợn, gà trống, bánh dày hoặc bánh lá chuối buộc từng cặp, gạo túm bằng vải trắng, giấy bản theo cúng bình thường và bảy siên (chìn shún).

Nhạc cụ cần thiết là tù và, chuông, hai mảnh tre làm phép âm dương. Kèm theo đó có một nan tre mỏng để các thầy mo cầm trong buổi lễ.

Các hoạt động trong buổi lễ

Đầu buổi lễ là nghi thức Cúng gọi Bàn Vương và thần linh thổ địa, tuyên bố lý do làm lễ.

Thầy cúng đốt giấy, vàng, bạc. Sau đó bạc nhờ Bàn Vương và thần linh phù hộ nhân dân và lễ hội.

Người dân dâng hương, dâng lễ tạ ơn Bàn Vương đã phù hộ cho người Dao sống yên ổn nghìn đời.

Tại buổi lễ, thầy cùng nhắc lại một tích chuyện. Vào năm Dần mão, nạn hạn hán xảy ra, con cháu người Dao rơi vào cảnh cơ cực nên phải vượt biển tìm nơi sinh sống. Với sự che chở của Bàn cổ Đại Vương, người Dao vượt biển thành công, một số nhóm đã định cư ở phía bắc Việt Nam, trong đó có Hà Giang.

Để lưu truyền cho đời sau, họ đã viết sách “Quá Sơn Bảng Văn”. Trpng đó kể lại quá trình thiên di đầy gian khổ. Cùng với đó họ ca ngợi Bàn Vương, tổ chức làm lễ trả ơn, trả nguyện Bàn Cổ Đại Vương.

Sau mỗi nghi thức 6 thầy mo đi thành hình tròn. Họ múa gọi nhờ thiên linh thổ địa nghênh đón Bàn Vương. Trong đó có kể sơ lược tiểu sử, vóc dáng của Bàn Vương từ khi ra đời.

Vào hội múa bắt rùa là một phần của nghi lễ.

Màn múa gậy thể hiện Bàn Vương, thần linh, thổ địa xuống đàn nhận lễ vật.

Kết thúc là lễ ,  các thầy mo gỡ bỏ trang phục. Đồng thời vật chày chung vui, vào hội ca hát nhảy múa.

Truyền thuyết về Bàn Vương

Truyền thuyết của người Dao kể rằng Bàn Hồ là Long Khuyển mình dài ba thước. Chú có lông đen vằn vàng mượt như nhung, được Vua Bình Vương nhất mực yêu quý. Dưới triều đại của Bình Vương, bách tính bình yên và no ấm.

Một hôm Cao Vương dấy binh xâm lược, khiến cho nhân dân lâm vào khố khó. Nhà vua đã cử nhiều binh hùng tướng mạnh đi trấn giữ biên ải nhưng không thể đánh đuổi được Cao Vương. Trước sức mạnh như vũ bão của quân giặc, Bàn Hồ liền hiến kế sách giúp nhà vua chiến thắng Cao Vương.

Sau khi dẹp yên quân xâm lược, Bàn Hồ bỗng hóa thành một chàng trai khôi ngô tuấn tú. Vua Bình Vương rất đỗi vui mừng. Sau đó, ngài gả Tam Công chúa cho nên vợ nên chồng. Từ đó, Bàn Hồ được phong Vương lấy hiệu là Bàn Vương. Họ sinh được 12 người con, được vua cha Bình Vương ban cho 12 họ lưu truyền đến ngày nay. Sau khi Bàn Vương qua đời, con cháu đời sau tổ chức cúng để tưởng nhớ vị vua trong lòng dân tộc.

Ngọc Thành (VNExpress)