Cùng với đền vua Đinh Tiên Hoàng thì đền vua Lê Đại Hành cũng là một di tích nổi tiếng nằm trong cố đô Hoa Lư rất đáng khám phá. Tuy là ngôi đền nhỏ, được xây dựng từ rất lâu đời và đã nhuốm màu rêu phong cổ kính. Nhưng nhờ sở hữu kiến trúc đẹp cùng ý nghĩa lịch sử lớn lao, nơi này vẫn luôn thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước đến tham quan, khám phá.
Đền vua Lê Đại Hành Ninh Bình nằm trong khu di tích đặc biệt cố đô Hoa Lư, cách đền vua Đinh Tinh Hoàng tầm 300 m về phía Bắc. Do tọa lạc trên địa bàn thôn Trường Yên Hạ (xã Trường Yên – Hoa Lư) nên còn được gọi là đền Hạ. Ngôi đền này được xây dựng vào thế kỷ 17, trên nền cung điện xưa, quay theo hướng Đông, lấy Đèn làm án.
Tổng thể của ngôi đền gồm ba tòa: Bái Đường, Thiêu Hương và Chính Cung. Đền có nhiều bức đại tự sơn son thếp vàng, tạo cảm giác huyền ảo, tráng lệ. Phía trước là khu quảng trường của cố đô Hoa Lư, đằng sau là hào nước dài. Tòa Bái Đường có các mảng chạm khắc gỗ tinh xảo, điêu luyện. Qua Bái Đường là đến Thiêu Hương, nơi thờ trứ tụ triều Tiền – Lê. Tiếp đó là Chính Cung được lợp ngói âm dương, phía trên gắn hình rồng cuộn với gian giữa đặt tượng vua Lê Đại Hành, gian bên trái là tượng Hoàng hậu Dương Vân Nga, gian bên phải đặt trên bệ đá tượng Lê Long Đĩnh (con thứ năm của vua Lê).
Điểm nổi bật dễ nhận thấy nhất ở đây là con đường chính đạo vào đền được lát gạch sạch sẽ, nó dẫn lối đi qua nghi môn ngoại. Bên trái là hòn non bộ cao 3 m, tạc hình chim phượng trông rất uy nghi. Bên phải là nhà tiền bái cũng có hòn non bộ và gốc cây duối hơn 300 năm. Chưa hết, ở nghi môn nội có hai vườn hoa đăng đối nhau, liền kề là hai dãy nhà vọng và cả hòn non bộ hình Long, Phượng. Giữa sân đặt long sàn bằng đá.
Có thể nói đền thờ vua Lê Đại Hành chính là một đại diện tiêu biểu cho kiến trúc lẫn nghệ thuật chạm trỗ ở thế kỷ 17 – một ngôi đền đặc sắc khó để bắt gặp. Vì thế, đây chắc chắn là điểm đến không thể bỏ qua trong chuyến du lịch Ninh Bình tự túc của bạn phải không nào?
