Tiểu sử cụ Nguyễn Trung Trực
Nguyễn Trung Trực (Sinh năm Đinh Dậu 1837 – mất năm Mậu Thìn 1868) là liệt sĩ cận đại. Đồng thời nhà lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống Pháp ở Tân An và Rạch Giá. Tục gọi là Quản Chơn hay Quản Lịch (Vì lúc nhỏ ông có tên là Chơn. Từ năm Kỉ Mùi 1859 đổi là Lịch, còn Quản là chức Quản cơ). Sau khi đốt tàu L’Esperance, ông đổi tên là Nguyễn Trung Trực. Kể từ đó, nhân dân gọi ông bằng tên này . Quê ở phủ Tân An, tỉnh Gia Định (nay thuộc ngoại ô thị xã Tân An, Long An).
Cụ Nguyễn Trung Trực
Địa chỉ Đền thờ Nguyễn Trung Trực
Đền thờ Nguyễn Trung Trực tọa tại số 8 đường Nguyễn Công Trứ, phường Vĩnh Thanh, TP Rạch Giá. Mặt đền quay ra cửa biển và cách biển khoảng 100m.
Cổng vào đền thờ
Lịch sử hình thành
Năm 1869, đền chỉ là ngôi nhà nhỏ bằng gỗ, mái lợp lá. Nơi đây do người dân chài dựng lên để thờ thần Nam Hải (cá voi). Mỗi năm đến ngày mất của Cụ, nhân dân các nơi tụ tập về đây tổ chức cúng cơm. Qua nhiều lần sửa chữa và mở rộng vào các năm 1881-1964-1970, ngôi đền đã khang trang hơn. Đến năm 1988, Bộ Văn hóa đã ra quyết định công nhận mộ và đền là di tích lịch sử – văn hóa.
Cổng Tam quan – Ảnh: Sưu tầm
Ngôi đền hiện nay được khởi công xây dựng vào ngày 20-12-1964, khánh thành ngày 24-2-1970, do kiến trúc sư Nguyễn Văn Lợi thiết kế, toàn bộ kinh phí xây dựng do nhân dân đóng góp.
Kiến trúc đền thờ
Tổng quan
Đình thần được xây dựng theo kiểu chữ tam (chữ Hán: 三), bao gồm các khu vực: chánh điện, đông lang và tây lang.
Khu vực chánh điện
Chánh điện
Trước cửa chánh điện có một lư hương bằng đá, trên nóc mái đền được trang trí cảnh “lưỡng long tranh trân châu”, các góc mái đắp hình lá cúc cách điệu và hình rồng. Tất cả các mảng phù điêu trên được làm bằng xi măng cẩn những mảnh gốm nhiều màu rất đẹp. Cửa đình có hai cột đắp nổi hình rồng uốn lượn từ dưới lên quấn quanh cột, biểu tượng cho uy quyền và sức mạnh. Trong đền có 10 cây cột bằng bê tông, mỗi cột có chân hình bát giác, phía trên hình bát giác có đắp nối hai lớp cánh sen.
Cảnh lưỡng long trân châu trên mái
Trong chánh điện có rất nhiều bài vị thờ. Phía ngoài là bài vị Chánh soái Đại càn, di ảnh ngài, chư vị hội đồng trăm quan cựu thần, thờ tiền hiền, đồng bào nghĩa quân liệt sĩ. Phía trong có ba ngai thờ chính của đền: chính giữa là ngai thờ Nguyễn Trung Trực; bên trái là ngai thờ cụ Phó cơ Nguyễn Hiền Điều, Phó lãnh binh Lâm Quang Ky; bên phải là ngai thờ thần Nam Hải đại tướng quân. Trên nóc đền có bức hoành phi ghi 4 chữ “anh khí như hồng”, nghĩa là khí tiết của người anh hùng rực rỡ như cầu vồng bảy sắc.
Di ảnh liệt sĩ Nguyễn Trung Trực
Tượng Nguyễn Trung Trực
Cũng trong dịp xây dự lại năm 1964, nhân dân địa phương cũng đã tạc tượng thần bằng đồng sơn đen, đặt trước khu “chợ nhà lồng” Rạch Giá.
Tượng Nguyễn Trung Trực
Mộ Nguyễn Trung Trực
Mộ ngài nằm trong khuôn viên, từ cổng nhìn vào, ở bên trái đình. Ngôi mộ bằng xi măng, hình chữ nhật, mà phía sau là một tấm bia cao khoảng 2 m, rộng hơn 1 m, trên khắc tên, năm sinh, năm mất của ngài. Ở góc phải mộ có một tảng đá nhỏ ghi ngày đặt viên đá đầu tiên xây mộ là là ngày 18 tháng 10 năm 1986. Năm 1988, Bộ Văn hóa – Thông tin đã công nhận mộ và đền là di tích lịch sử – văn hoá cấp quốc gia.
Ngôi mộ Nguyễn Trung Trực
Winway Travel